سیستمهای رهایش دارو یک هدف ستودنی در پزشکی مدرن محسوب میشوند. زیرا دقیقا جایی که در درون بدن نیاز به درمان است، دارو را رها میسازند و سبب به حداقل رساندن عوارض جانبی ناشی از مصرف دارو در بدن میشوند. در حال حاضر گروهی از پژوهشگران، یک کامپوزیت هوشمند کاملا زیستتخریبپذیر ارائه کردهاند. این نانوکامپوزیت دارو را زمانی درون بدن رها میکند که توسط نور لیزر مورد اصابت واقع شود.
تاکنون رویکردهای بسیار مختلفی در سیستمهای رهایش دارو بررسی شده است. بهویژه برای درمانهای ضدسرطان که دارای عوارض جانبی ناخوشایندی است. در این بین، ترکیبی از لیپوزومهای حساس به حرارت، نانوذرات معدنی که میتوانند تابش اشعه مادون قرمز نزدیک (NIR) را به گرما تبدیل کنند و یک ماتریس پلیمری بر پایه پروتئین طبیعی فیبرین نیز، بخشی از رویکرد Nuria Vilaboa و Francisco Martín-Saavedra در سیستم رهایش داروست.
آنها میگویند: "رویکرد ما، تابع تکنولوژی لیپوزومی است. تکنولوژی لیپوزومی اولین سیستم رهایش دارویی بود که برای اهداف بالینی مورد تایید قرار گرفت و در درون هیدروژلهای هوشمندی انجام شد که به نور NIR واکنش نشان میدادند.
در ابتدا، گروهی از محققین در بیمارستانهای دانشگاههای مختلف، داروی ضدسرطان دوکسوروبیسین را که بطور گسترده مورد استفاده قرار میگیرد، برای تبدیل به لیپوزومهای حساس به حرارت بصورت کپسول درآوردند. همان حاملهای کروی کوچک ساخته شده از مولکولهای چرب شناخته شده نظیر فسفولیپیدها. سپس داروی بارگذاری شده روی لیپوزومها همراه با مبدلهایی از نانوذرات سولفید مس یا نانوذرات توخالی طلا، درون یک ماتریس هیدروژلی فیبرین جا داده شد. این ترکیب یک ماده بیولوژیکی زیستتخریبپذیر و تزریقی را که با مولکولهای دارویی و نانومبدلهای حساس به حرارت بارگذاری شدهاند، تولید میکند.
پس از انتقال ژل به بدن و در جاییکه ژل در دمای بدن پلیمریزه میشود، رهایش دارو میتواند با استفاده از نور لیزر NIR صورت پذیرد. این نور توسط نانومبدلها جذب میشود و به گرما تبدیل میشود. هنگامی که حرارت موضعی از دمای ذوب لیپوزومها بیشتر شود، دارو نیز آزاد میشود.
آنها ابراز داشتند: "با تعدیل مقدار انرژی ذخیره شده لیزر در کامپوزیت، شارهای تابشی، غلظت نانومبدلهای NIR و وسعت ناحیه تابشی در لیپوژل، مقدار داروی آزاد شده در درون بدن را میتوان بطور دقیق تعریف کرد."
محققان معتقدند که این رویکرد کاملا کاربردی است. زیرا نور لیزر NIR میتواند چندین سانتیمتر نفوذ کند و به بافتهای بیولوژیکی بدن برسد و یا با فیبر نوری همراه شود تا به بافتهای سختتر برسد.
Vilaboa اشاره داشت: فناوری ما میتواند به مشکلات سیستمهای رهایش دارو در کامپوزیتها غلبه کند. این مشکلات اغلب به تخریب جز پلیمری وابسته است و در بسیاری موارد منجر به رهایش کم اولیه یا بیش از حد نیاز میشود.
این تیم تحقیقاتی اکنون در حال برنامهریزی برای انجام تستهای پیشبالینی هستند تا تعیین کنند آیا لیپوژلهای پاسخدهنده به NIR میتوانند تومور را کنترل کنند.