کاربردهای جهانی نانوسیلیکا
بیشتر کاربردهای اصلی سیلیکا به ساختار منحصربهفرد سطحی، توان ریزش پودر بالا و خصوصیات جذب بالا باز میگردد. بر اساس گزارشهای موجود، تقاضای بازار آمریکا برای سیلیکاهای ویژه در سال 2011 به 600 هزارتن رسیده و رشد اصلی مشاهده شده در بازار در بخش سیلیکاهای رسوبی و فیوم میباشد. از لحاظ کاربرد و مصرف در بازار، سریعترین رشد مصرف در بازارهای الکترونیک و لاستیک وجود دارد. با توجه به حجم بالای مصرف سیلیکای رسوبی و توسعهی استفاده از لاستیکهای سبز در صنایع خودروسازی جهان، همچنان میزان رشد در بازار سیلیکای رسوبی قابل توجه است ولی بازار سیلیکای فیوم هم با سرعت زیادی در حال رشد میباشد. از همین دیدگاه میتوان گفت که بازار لاستیک بزرگترین بازار محصولات مصرفی بوده ولی بیشترین رشد در بازار صنایع الکترونیک دیده میشود.
بر اساس خصوصیات ویژهی این محصولات، این ماده در صنایع مختلفی مورد استفاده است که از جمله مهمترین آنها میتوان به صنعت رنگ و پوشش، صنعت لاستیک و صنایع بتن اشاره کرد. نانوسیلیکا در صنایع رنگ به عنوان ماتکننده و افزایشدهنده غلظت مورد استفاده است. در صنعت لاستیک نانوسیلیکا میتواند جایگزین پرکننده شناختهشده دوده شود. این جایگزینی امکان تولید تایرهای سبز را فراهم میآورد که علاوه بر حذف مشکلات زیستمحیطی دوده، مصرف انرژی جهت حرکت و میزان صدای ناشی از حرکت را کاهش میدهد. در سازههای بتنی و ترکیب سیمان وجود سیلیکا به عنوان ماده پوزولانی، باعث ایجاد پیوندهای مناسب کووالانسی در ترکیب سیمان شده و مقاومت محیطی بتن نهایی حاصل را افزایش میدهد. استفاده از نانوسیلیکا باعث بهبود خواص سایشی و استحکام ترکیب در کنار کاهش نفوذپذیری و کاهش حجم خشک سیمان میشود. علاوه بر موارد ذکرشده، نانوسیلیکا میتواند در تولید کاتالیستها، نانوکامپوزیتهای پلیمری، سرامیکی و فلزی، مواد عایق الکتریکی، بیوسنسورها، سرامیکهای دندانی، سایندههای ویژه و ... مورد استفاده قرار گیرد.
لیست زیر کلیهی کاربردهای این محصولات را در سطح بینالمللی نشان میدهد:
- صنعت لاستیک (تایر و قطعات لاستیکی)
- صنعت رنگ و پوشش
- صنعت چسب
- صنعت بتن و سیمان
- صنعت آرایشی و بهداشتی
- صنعت ساختمانی
- صنعت پلاستیک
- صنعت کاغذ
- صنایع غذایی
- صنایع کامپوزیت
تامین کنندگان نانو سیلیکا
تولیدکنندگان بینالمللی
شرکتهای زیر اصلیترین تولیدکنندگان انواع سیلیکاهای ویژه در نقاط مختلف دنیا میباشند.
تأمینکنندگان اصلی نانو سیلیکا در ایران
با توجه به اینکه تاکنون تولیدکننده مطرحی برای انواع نانو سیلیکای سنتزی در ایران وجود نداشته است، بازار مصرف ایران نیز در اختیار برخی از شرکتهای بینالمللی معرفیشده در بخش قبل و برخی از شرکتهای منطقهای است.
مجتمع فناوریهای نوین فدک به عنوان مهمترین تولیدکنندهی نانو سیلیکا و سیلیکاهای ویژه در مقیاس صنعتی در ایران بوده که در حال تولید آزمایشی و ورود به بازار مصرف است. مجتمع فناوریهای نوین فدک مجموعهای از گروههای تحقیقاتی، تولیدی و اجرایی است که از سال 1383 فعالیت خود را در زمینهی تولید مواد اولیه شیمیایی پیشرفته و خاص آغاز نمود. در حال حاضر این مجموعه دارای چهار شرکت وابسته تحت عناوین هایتک سیلیکات فدک، رنگین پاک فدک، گروه نانو پویان فدک و گروه سبز اندیشان فدک است. این شرکت توان تولید 180 تن انواع نانو سیلیکا را در ظرفیت اسمی دارد.
اما همانگونه که عنوان شد، بازار ایران در حال حاضر، در اختیار شرکتهای مختلف بینالمللی و منطقهای است. جدول زیر لیست شرکتهایی را که عمده واردات سیلیکاهای ویژهی مورد مصرف در ایران، از آنها صورت میگیرد را نشان میدهد. همچنین در این جدول نمایندگان و شرکتهای واردکنندهی برخی از این برندها، که در مطالعات بازار این طرح، شناسایی شدهاند، نیز ذکر میگردد.
لازم به ذکر است که برخی از مصرفکنندگان عمدهی کشور (مانند شرکت لاستیک بارز)، مستقیماً اقدام به خرید و واردات محصول از شرکتهای تولیدکننده نمودهاند.
این گزارش به سفارش ستاد ویژه توسعه فناوری نانو تهیه شده و در سایت هایتک مانیتور بطور رایگان منتشر شده است.