اسکناس، سکه و قبوضی که بین افراد ردوبدل میشوند، حاوی 3 هزار نوع باکتری هستند؛ ازاینرو در سالهای اخیر بهمنظور کاهش خطر ابتلا به بیماری از طریق اسکناس، افزودنیهای ضد میکروب و ضد قارچ به ساختار کاغذ اسکناس اضافه میشود. محققان دانشگاه تهران با همکاری دانشگاههای شهید بهشتی و گرگان، با بررسی اثرات نانوذرات بر روی قارچهای موجود در اسکناسها پیشنهادی را در این زمینه ارائه کردند.
دکتر مهدی جنوبی، عضو هیئتعلمی دانشگاه تهران با اشاره به توانایی بالقوه اسکناس در نگهداری و انتقال عوامل بیماریزا ازجمله باکتریها و قارچها به انسان، گفت: میزان و نوع آلودگی اسکناس، دو مسئله حائز اهمیت بهشمار میرود که ممکن است برای هر مکان متفاوت باشد. وی اضافه کرد:" مثلاً اسکناسهای مورد استفاده در نانوایی، بیمارستان و یا پایانه مسافربری به باکتریهای متفاوتی آلوده هستند ازاینرو در این تحقیق ابتدا به بررسی قارچهای موجود در اسکناسهای مورد استفاده در چهار مکان مختلف پرداخته شد و سپس تأثیر حضور تکی و همزمان دو نانو ماده بر رشد و تکثیر قارچها مورد ارزیابی قرار گرفت".
این محقق با بیان اینکه نانوذرات ضدمیکروب مورد استفاده در این طرح منشأ طبیعی دارند و نسبت به سایر افزودنی قیمت پایینتری دارند، اظهار کرد:" به دلیل اینکه این افزودنیها در مقیاس نانومتری استفاده شدهاند، اثر ضدمیکروبی و ضدقارچی بهمراتب بالاتری را از خود به نمایش گذاشتهاند".
این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با اشاره به مراحل اجرای طرح، یادآور شد در فاز اول این طرح به بررسی اسکناسهای موجود در چهار مکان پرتردد از لحاظ حضور میزان و نوع گونههای قارچی پرداخته شده که نتایج نشان داد در چهار مکان نانوایی، قصابی، پایانه مسافربری و بیمارستان به ترتیب سه گونه قارچی "آسپرژیلوس"، "آسپرژیلوس نایژر" و "پنی سیلیوم" گونههای عمده موجود در اسکناسها ردوبدل شده بودند. وی افزود در فاز دوم کاغذهای اسکناس بهوسیله نانوکریستالهای سلولز و نانوالیاف کیتوسان پوشش داده شد و سپس از منظر رشد و تکثیر قارچ مورد بررسی قرار گرفتند.
جنوبی با اشاره به نتایج بهدستآمده از فاز دوم این مطالعات گفت نتایج نشان داد نانوکریستالهای سلولزی اثر ضدقارچی مشخصی بر قارچ موجود بر سطح اسکناسهای ردوبدل شده در محیطهای بیمارستانی نداشتند، اما با افزودن میزان 6 درصد نانوالیاف کیتوسان، فعالیت ضد قارچی قابل ملاحظهای مشاهده شد. به گفته وی همچنین میتوان دریافت هرچند نانوکریستالهای سلولز اثر ضدقارچی ندارند، اما حضور آنها موجب بهبود پایداری و چسبندگی نانوالیاف کیتوسان و متعاقب آن بهبود عملکرد آنها خواهد شد. این طرح از سوی دکتر مهدی جنوبی عضو هیات علمی و نرگس شریف موسوی دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه تهران، دکتر حسن یوسفی عضو هیئتعلمی دانشگاه گرگان و دکتر لیلا محمدی دانشآموخته مقطع دکتری دانشگاه شهید بهشتی و با همکاری محققانی از کشورهای کانادا و سوئد اجرایی و نتایج آن در مجله Carbohydrate Polymers با ضریب تأثیر 4/811 منتشر شد.